Details
Afbeelding(en)
TitelStaande klok met orgelpijpen ‘Flötenuhr’
Vertaalde titelLongcase Clock with Organ Playing Movement, ‘Flötenuhr’
Vervaardigeronbekend
PlaatsZwarte Woud (Duitsland)
Jaar ca.circa 1835 - ca. 1840
Objectnummer0003
Objectcategoriemechanische instrumenten met orgelpijpen, uurwerken met speelwerk
Objectnaamuurwerk met orgelpijpen, staande klok
BeschrijvingHet mechaniek van een Flötenuhr is een stuk complexer ten opzichte van dat van een bellenspeelwerk. Het raderwerk van het speelwerk moet niet alleen de cilinder met pinnen in beweging brengen, maar is ook gekoppeld aan de blaasbalg die voor een constante luchtstroom door de orgelpijpen moet zorgen. Het gewicht is daarom vaak erg zwaar en zwaarder dan dat van het uurwerk. De cilinder is niet alleen voorzien van pennen, maar ook van bruggen. Met deze bruggen op de cilinder kan ene orgelpijp langer of korter worden open gezet. Dat bepaalt de lengte van een toon. Met een bellenspeelwerk is deze mogelijkheid er niet, die heeft namelijk alleen pennen op de cilinder waarna en hamer enkel ene keer snel een bel aanslaat. De toon van een bel is dus kort.
Begeleidende tekstenMeestal bestond de muziek op de cilinders van Flötenuhren uit arrangementen van bestaande melodieën. Vooral volksliedjes en dansen waren erg populair, deze eenvoudige melodieën komen qua lengte goed uit op de cilinder en geven een muzikaal vrolijk spel. Deze klok bevat een cilinder met 8 melodieën. Het mechaniek heeft 34 toetsen en er zijn twee registers waarvan één met sleep kan worden bediend.
De bloeiperiode van Flötenuhren ligt tussen ongeveer eind 18e en midden 19e eeuw. De term voor de "Flötenuhren" voor deze vooral uit hout bestaande orgelklokken, is specifiek voor deze muzikale klokken uit het Zwarte Woud. Om meer vallengte te geven aan de zware gewichten die het mechaniek in werking stellen, zijn de meeste kasten van Flötenuhren vaak erg hoog. Ook deze klok is maar liefst drie meter. Met een langere vallengte heeft de klok een langere loopduur. Vaak werd er naar verloop van tijd het bovendeel met het mechaniek en uurwerk zonder onderkast aan de muur gehangen. Soms omdat het huis deze hoogte niet toestond, of dat de houtworm het onderste deel beschadigd had. Ook zonder onderkast kan de klok zijn functie van tijd en muziek namelijk nog steeds vervullen. De meeste Flotenuhren zijn daarom vaak zonder kast overgebleven. Het is dan ook best bijzonder dat in dit geval de klok compleet met mahoniekast in Biedemeijer-stijl bewaard is gebleven.
De bloeiperiode van Flötenuhren ligt tussen ongeveer eind 18e en midden 19e eeuw. De term voor de "Flötenuhren" voor deze vooral uit hout bestaande orgelklokken, is specifiek voor deze muzikale klokken uit het Zwarte Woud. Om meer vallengte te geven aan de zware gewichten die het mechaniek in werking stellen, zijn de meeste kasten van Flötenuhren vaak erg hoog. Ook deze klok is maar liefst drie meter. Met een langere vallengte heeft de klok een langere loopduur. Vaak werd er naar verloop van tijd het bovendeel met het mechaniek en uurwerk zonder onderkast aan de muur gehangen. Soms omdat het huis deze hoogte niet toestond, of dat de houtworm het onderste deel beschadigd had. Ook zonder onderkast kan de klok zijn functie van tijd en muziek namelijk nog steeds vervullen. De meeste Flotenuhren zijn daarom vaak zonder kast overgebleven. Het is dan ook best bijzonder dat in dit geval de klok compleet met mahoniekast in Biedemeijer-stijl bewaard is gebleven.
Afmetingen
geheel hoogte: 300 cm
geheel breedte: 67 cm
geheel diepte: 41 cm
kap hoogte: 95 cm
kast hoogte: 205 cm
kap breedte: 70 cm
kap diepte: 43 cm
geheel breedte: 67 cm
geheel diepte: 41 cm
kap hoogte: 95 cm
kast hoogte: 205 cm
kap breedte: 70 cm
kap diepte: 43 cm
Trefwoordenprogrammadrager:music carrier cilinder
geluidsbron:sound source orgelpijpen
aandrijving:drive gewichten
echappement: ankergang
klavier
geluidsbron:sound source orgelpijpen
aandrijving:drive gewichten
echappement: ankergang
klavier
Digitale referenties