Museum Speelklok Collectie

Sidebar content	Main content
Acties	Details Verwijder uit selectie Voeg toe aan selectie Afbeelding(en) TitelTafelklok met bellen Vertaalde titelBell-Playing Table Clock Vervaardiger Allin Walker (uurwerkmaker)‎ PlaatsAmsterdam Jaar ca. 1750 Objectnummer0203 Objectcategoriemechanische instrumenten met bellen, uurwerken met speelwerk Objectnaamuurwerk met bellen, tafelklok BeschrijvingBij deze tafelklok wordt de uurslag elk uur voorafgegaan door een melodie. In de lunet boven de cijferring bevindt zich een wijzer die met de hand kan worden ingesteld op een van de acht in verzilverd messing gegraveerde muziektitels. Het principe van ‘Dutch striking’ is hier van toepassing. Daarmee wordt aangegeven dat er bij elk heel uur op een grote bel wordt geslagen, en bij elk half uur op een kleine(re) bel. Begeleidende tekstenBellen hebben de eigenschap dat ze veel boventonen bevatten. Bovendien worden ze meestal niet gedempt en klinken ze dus lang door. Noodzakelijkerwijs waren de melodieën op bellenspeelklokken vrij eenvoudig, eenstemmig of met een eenvoudige begeleiding. Meestal spelen Nederlandse bellenspeelklokken populaire Hollandse deuntjes. Dit betekent niet altijd dat deze deuntjes in Nederland ontstaan zijn, vaak kwamen ze van oorsprong uit Frankrijk en soms ook uit Engeland, maar ze werden hier populair met nieuwe Nederlandse liedteksten. Dit speelwerk bevat acht muziekstukken die naast elkaar op de cilinder zijn geprogrammeerd. Een tafelklok als deze was een waar pronkstuk voor zijn eigenaar. De bezitters maakten veelal deel uit van een rijke, 18e-eeuwse middenklasse die zich een eeuw eerder in de bloeiende handelstijd had opgewerkt. Deze tafelklokken brachten status met zich mee: het was veelzeggend als je dit technische hoogstandje in je bezit had. Daar was niet iedereen namelijk ‘zomaar’ toe in staat. Zowel de voorkant als de achterkant zijn van een glazen ‘deurtje’ voorzien, zodat je op de techniek kon kijken. Niet zelden stonden klokken als deze daarom in de huiskamer opgesteld met een spiegel erachter, bijvoorbeeld op een schouw of, zoals de typering van deze klok al aangeeft, een tafel. Allin Walker, die deze klok vervaardigde zoals aan de signatuur te zien is, was in de 18e eeuw één van de laatste belangrijke (van vele) Engelse klokkenmakers werkzaam in Amsterdam. Afmetingen geheel hoogte: 106 cm geheel breedte: 59.5 cm geheel diepte: 39.2 cm cilinder lengte: 29 cm cilinder diameter: 5 cm Trefwoordenprogrammadrager: cilinder geluidsbron: bellen aandrijving: veer aandrijving? snek echappement: spillegang klavier Digitale referenties

Afbeelding(en)

TitelTafelklok met bellen

Vertaalde titelBell-Playing Table Clock

Vervaardiger Allin Walker (uurwerkmaker)‎

PlaatsAmsterdam

Jaar ca. 1750

Objectnummer0203

Objectcategoriemechanische instrumenten met bellen, uurwerken met speelwerk

Objectnaamuurwerk met bellen, tafelklok

BeschrijvingBij deze tafelklok wordt de uurslag elk uur voorafgegaan door een melodie. In de lunet boven de cijferring bevindt zich een wijzer die met de hand kan worden ingesteld op een van de acht in verzilverd messing gegraveerde muziektitels. Het principe van ‘Dutch striking’ is hier van toepassing. Daarmee wordt aangegeven dat er bij elk heel uur op een grote bel wordt geslagen, en bij elk half uur op een kleine(re) bel.

Begeleidende tekstenBellen hebben de eigenschap dat ze veel boventonen bevatten. Bovendien worden ze meestal niet gedempt en klinken ze dus lang door. Noodzakelijkerwijs waren de melodieën op bellenspeelklokken vrij eenvoudig, eenstemmig of met een eenvoudige begeleiding. Meestal spelen Nederlandse bellenspeelklokken populaire Hollandse deuntjes. Dit betekent niet altijd dat deze deuntjes in Nederland ontstaan zijn, vaak kwamen ze van oorsprong uit Frankrijk en soms ook uit Engeland, maar ze werden hier populair met nieuwe Nederlandse liedteksten. Dit speelwerk bevat acht muziekstukken die naast elkaar op de cilinder zijn geprogrammeerd.

Een tafelklok als deze was een waar pronkstuk voor zijn eigenaar. De bezitters maakten veelal deel uit van een rijke, 18e-eeuwse middenklasse die zich een eeuw eerder in de bloeiende handelstijd had opgewerkt. Deze tafelklokken brachten status met zich mee: het was veelzeggend als je dit technische hoogstandje in je bezit had. Daar was niet iedereen namelijk ‘zomaar’ toe in staat. Zowel de voorkant als de achterkant zijn van een glazen ‘deurtje’ voorzien, zodat je op de techniek kon kijken. Niet zelden stonden klokken als deze daarom in de huiskamer opgesteld met een spiegel erachter, bijvoorbeeld op een schouw of, zoals de typering van deze klok al aangeeft, een tafel. Allin Walker, die deze klok vervaardigde zoals aan de signatuur te zien is, was in de 18e eeuw één van de laatste belangrijke (van vele) Engelse klokkenmakers werkzaam in Amsterdam.

Afmetingen

geheel hoogte: 106 cm
geheel breedte: 59.5 cm
geheel diepte: 39.2 cm
cilinder lengte: 29 cm
cilinder diameter: 5 cm

Trefwoordenprogrammadrager: cilinder
geluidsbron: bellen
aandrijving: veer
aandrijving? snek
echappement: spillegang
klavier

Digitale referenties

Details