Museum Speelklok Collectie

Sidebar content	Main content
Acties	Details Verwijder uit selectie Voeg toe aan selectie Afbeelding(en) TitelSalonorgel, de Lady Vertaalde titelChamber Barrel Organ with Bell Playing Movement, ‘The Lady’ Vervaardiger Diederich Nicolaus Winkel (orchestrionbouwer)‎ PlaatsAmsterdam Jaar ca. 1814 Objectnummer0735 Objectcategoriemechanische instrumenten met orgelpijpen, mechanische instrumenten met bellen Objectnaamsalonorgel, orgel met cilinder BeschrijvingBij dit instrument horen 5 cilinders met schroefnotatie, met één of twee melodieën per rol. De cilinders zijn voorzien van een zogenaamde spiraal- of schroefnotatie. In tegenstelling tot programmering met één melodie per omwenteling (waarbij na het opschuiven van de cilinder een volgende melodie kan klinken) gaat de melodie na het opschuiven van de cilinder juist verder, waardoor er veel langere melodieën kunnen worden geprogrammeerd. Bijzonder is dat er een extra toets aanwezig is waarmee alle bellen gelijktijdig wel of niet kunnen worden gedempt. Begeleidende tekstenDe mogelijkheid tot meer en langere melodieën maakte een muzikaal interessant en gevarieerd repertoire mogelijk. Dit is als volgt: cilinder 1: Ein Mädchen oder Weibchen; Das klingelt so herrlich (Mozart); cilinder 2: Cavatine andante palpiti varie (Gelineck); cilinder 3: Rondò con Variazioni (Winter); cilinder 4: Potpourri; cilinder 5: Il Matrimonio segreto (Cimarosa). Dit cilinderspeelwerk met bellen en orgelpijpen is onderdeel van een ‘verdwenen’ speelklok. Er is geen uurwerk, slagwerk of kast meer, maar, daar hoorde het binnenwerk destijds wel in. Van één van de melodieën is bekend dat deze uit 1813 dateert, en dus kan het instrument pas nadien zijn vervaardigd. Daar Winkel in 1826 overlijdt, moet het dus tussen 1813 en 1826 vervaardigd zijn. Wat er daarna met het instrument is gebeurd is helaas niet bekend, totdat het in 1987 werd aangeboden op een Londense veiling als “Property of a Lady”. Winkel is ook bekend vanwege zijn uitvinding van de metronoom in 1814. Een muzikant kan zich hiermee in zijn spel ondersteunen, een metronoom geeft namelijk de maat aan. Het mechanisme van Winkel, was de eerste echt bruikbare metronoom. Het is echter spijtig dat Johann Nepomuk Maelzel uit Duitsland de uitvinding van Winkel eerder wist te patenteren dan Winkel zelf. Daarom staat internationaal niet ‘onze’ Hollandse Winkel te boek als de uitvinder van de metronoom, maar is deze als de Metronoom van Maelzel. Het Haags Gemeentemuseum is in het bezit van de eerste metronoom van Winkel uit 1814. Afmetingen geheel hoogte: 43 cm geheel breedte: 68 cm geheel diepte: 31 cm geheel vitrine hoogte: 61 cm geheel vitrine breedte: 86.5 cm geheel vitrine diepte: 50 cm vitrine open diepte: 90 cm Trefwoordenprogrammadrager: cilinder geluidsbron: orgelpijpen geluidsbron: bellen aandrijving: veer aandrijving: snek cilinder schroefnotatie klavier Digitale referenties

Afbeelding(en)

TitelSalonorgel, de Lady

Vertaalde titelChamber Barrel Organ with Bell Playing Movement, ‘The Lady’

Vervaardiger Diederich Nicolaus Winkel (orchestrionbouwer)‎

PlaatsAmsterdam

Jaar ca. 1814

Objectnummer0735

Objectcategoriemechanische instrumenten met orgelpijpen, mechanische instrumenten met bellen

Objectnaamsalonorgel, orgel met cilinder

BeschrijvingBij dit instrument horen 5 cilinders met schroefnotatie, met één of twee melodieën per rol. De cilinders zijn voorzien van een zogenaamde spiraal- of schroefnotatie. In tegenstelling tot programmering met één melodie per omwenteling (waarbij na het opschuiven van de cilinder een volgende melodie kan klinken) gaat de melodie na het opschuiven van de cilinder juist verder, waardoor er veel langere melodieën kunnen worden geprogrammeerd. Bijzonder is dat er een extra toets aanwezig is waarmee alle bellen gelijktijdig wel of niet kunnen worden gedempt.

Begeleidende tekstenDe mogelijkheid tot meer en langere melodieën maakte een muzikaal interessant en gevarieerd repertoire mogelijk. Dit is als volgt: cilinder 1: Ein Mädchen oder Weibchen; Das klingelt so herrlich (Mozart); cilinder 2: Cavatine andante palpiti varie (Gelineck); cilinder 3: Rondò con Variazioni (Winter); cilinder 4: Potpourri; cilinder 5: Il Matrimonio segreto (Cimarosa).

Dit cilinderspeelwerk met bellen en orgelpijpen is onderdeel van een ‘verdwenen’ speelklok. Er is geen uurwerk, slagwerk of kast meer, maar, daar hoorde het binnenwerk destijds wel in. Van één van de melodieën is bekend dat deze uit 1813 dateert, en dus kan het instrument pas nadien zijn vervaardigd. Daar Winkel in 1826 overlijdt, moet het dus tussen 1813 en 1826 vervaardigd zijn. Wat er daarna met het instrument is gebeurd is helaas niet bekend, totdat het in 1987 werd aangeboden op een Londense veiling als “Property of a Lady”. Winkel is ook bekend vanwege zijn uitvinding van de metronoom in 1814. Een muzikant kan zich hiermee in zijn spel ondersteunen, een metronoom geeft namelijk de maat aan. Het mechanisme van Winkel, was de eerste echt bruikbare metronoom. Het is echter spijtig dat Johann Nepomuk Maelzel uit Duitsland de uitvinding van Winkel eerder wist te patenteren dan Winkel zelf. Daarom staat internationaal niet ‘onze’ Hollandse Winkel te boek als de uitvinder van de metronoom, maar is deze als de Metronoom van Maelzel. Het Haags Gemeentemuseum is in het bezit van de eerste metronoom van Winkel uit 1814.

Afmetingen

geheel hoogte: 43 cm
geheel breedte: 68 cm
geheel diepte: 31 cm
geheel vitrine hoogte: 61 cm
geheel vitrine breedte: 86.5 cm
geheel vitrine diepte: 50 cm
vitrine open diepte: 90 cm

Trefwoordenprogrammadrager: cilinder
geluidsbron: orgelpijpen
geluidsbron: bellen
aandrijving: veer
aandrijving: snek
cilinder schroefnotatie
klavier

Digitale referenties

Details