Details
Afbeelding(en)
TitelHangklok met snaren, ‘Hackbrettuhr’
Vertaalde titelHanging clock with strings 'Hackbrettuhr'
Vervaardigeronbekend
PlaatsZwarte Woud (Duitsland)
Jaar ca. 1795
Objectnummer1273
Objectcategoriemechanische gehamerde snaarinstrumenten , uurwerken met speelwerk
Objectnaamuurwerk met snaren, wandklok
BeschrijvingDeze klok klinkt dankzij het geluid van snaren, die door hamers worden aangeslagen. Deze constructie was relatief eenvoudig en woog niet veel. Opvallend is dat deze klok grotendeels van hout is gemaakt. Dat was typerend voor klokken uit het Zwarte Woud, waar hout natuurlijk ruim beschikbaar was; daarom werd het materiaal veel toegepast.
Begeleidende tekstenDe melodie die op deze klok staat kennen we met name met de tekst van het welbekende Sinterklaasliedje ‘O kom er eens kijken’. Maar het werd oorspronkelijk in 1793 geschreven als ‘Freut euch des Lebens’, een tekst van M. Usteri op muziek van H. Nägeli. Het snarenwerk is fragiel en raakt snel ontstemd. Indien gestemd, zijn de muzikale mogelijkheden echter wel groot en verfijnd. Dat maakte dit soort uurwerken tot een exclusief type instrument.
Snarenklokken zijn relatief zeldzaam. Vaak werd dit type speelwerk verwijderd, omdat dit snel ontstemd raakte en dit dus veel onderhoud vereiste. In dit specifieke geval hebben we alleen het binnenwerk en de wijzerplaat nog, wat het ook nu nog een exclusief type maakt. Een andere benaming voor feitelijk precies hetzelfde systeem zijn de zogenaamde ‘Harfenuhren’. Maar omdat deze klok in het Zwarte Woud gemaakt is, mogen we hier ook spreken van een ‘Hackbrettuhr’. Deze term kan alleen niet worden toegepast op dit soort klokken uit een andere regio. De geografische locatie is dus bepalend voor de naam.
Snarenklokken zijn relatief zeldzaam. Vaak werd dit type speelwerk verwijderd, omdat dit snel ontstemd raakte en dit dus veel onderhoud vereiste. In dit specifieke geval hebben we alleen het binnenwerk en de wijzerplaat nog, wat het ook nu nog een exclusief type maakt. Een andere benaming voor feitelijk precies hetzelfde systeem zijn de zogenaamde ‘Harfenuhren’. Maar omdat deze klok in het Zwarte Woud gemaakt is, mogen we hier ook spreken van een ‘Hackbrettuhr’. Deze term kan alleen niet worden toegepast op dit soort klokken uit een andere regio. De geografische locatie is dus bepalend voor de naam.
Afmetingen
instr t/m snarenbak hoogte: 82.5 cm
instr t/m snarenbak breedte: 40 cm
instr t/m snarenbak diepte: 27 cm
incl. bok hoogte: 152 cm
incl. bok breedte: 60 cm
incl. bok diepte: 60 cm
instr t/m snarenbak breedte: 40 cm
instr t/m snarenbak diepte: 27 cm
incl. bok hoogte: 152 cm
incl. bok breedte: 60 cm
incl. bok diepte: 60 cm
Digitale referenties